สมชาย นีละไพจิตร (13 พฤษภาคม พ.ศ. 2494 – เห็นครั้งสุดท้ายในวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2547) เป็นนักกฎหมายและนักเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชนมุสลิมชาวไทยที่ "หายตัวไป" ในวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2547 ในช่วงการปกครองของทักษิณ ชินวัตร ในวันนั้น มีพยานเห็นสมชายครั้งสุดท้ายที่รามคำแหงโดยมีชายสี่คนลากเขาเข้าไปในรถ[1] และไม่มีใครเห็นเขาอีกเลย[2]เจ้าหน้าที่ห้าคนถูกบังคับให้สืบสวนคดีของสมชายและพ้นผิดไปใน พ.ศ. 2558 ปีต่อมาทางดีเอสไอปิดคดีนี้ หลังจากไม่มีผลจากการสืบสวนมา 12 ปี สาเหตุการเสียชีวิต (ที่เป็นไปได้) ของสมชาย นีละไพจิตร ยังไม่ได้รับคำอธิบาย และใน พ.ศ. 2559 ทางกรมสอบสวนคดีพิเศษ (ดีเอสไอ) ประกาศปิดการสืบสวนคดีนี้[3][4]